چگونه برنامه نویس حرفه ای شوید؟
علاوه بر تعدد موقعیت های شغلی، برنامه نویسی یکی از مشاغل پردرآمد دنیا نیز می باشد و جزو گزینه های موفق برای سرمایه گذاری شغلی و مهاجرت محصوب می شود. ده ها موضوع دیگر را نیز می توان به این بخش افزود و در خصوص اهمیت و ضرورت یادگیری برنامه نویسی صحبت کرد. اما مشکلی که در این مسیر وجود دارد چگونگی محقق شدن این توانایی است. سئوالات فراوانی مطرح می شوند که از میان آن ها، می توان به این موارد اشاره کرد:
از کجا باید شروع کنیم و چطور باید برنامه نویسی رو یاد بگیریم ؟
بازارکار کدام زبان بهتر است؟
چقدر باید برای یادگیری برنامه نویسی زمان گذاشت؟
بهترین زبان برنامه نویسی چیست؟
و …
در ادامه سعی داریم به اکثر این پرسش ها پاسخ دهیم ولی لازم است بدانیم که اساساٌ زبان برنامه نویسی بهتر یا بدترِ مطلق نداریم، اما میتوان زبانِ مناسبی را با توجه به هدف و شرایط انتخاب کرد.
از کجا شروع کنیم؟
برای آموزش برنامه نویسی نیازی نیست که شما حتما دانش آموخته رشته مهندسی کامپیوتر یا نرم افزار باشید تا بتوانید برنامه نویس خوبی بشوید. برای یادگیری برنامه نویسی، باید قبل از هر چیز یک زبان برنامه نویسی انتخاب کرده و فرآیند آموزش صحیح و مناسب را شروع کنید. اما پیش از آن، لازم است مقدماتی را از منطق، ساختار زبان های برنامه نویسی، فلوچارت و الگوریتم بدانید. این مطالب در دوره Programming with C++ به دانشپذیران آموزش داده می شود.
C++ یک زبان برنامه نویسی قدرتمند ولی مناسب برای آموزش مقدماتی است. این زبان برای توسعه ی نرم افزارهای کاربردی و سیستمی استفاده می شود و بسیاری از زبانهای برنامه نویسی از نوشتار آن پیروی می کنند. بنابراین یادگیری این زبان برای شروع برنامه نویسی نسبت به زبان هایی چون جاوا و یا موارد پیچیده تر بسیار مناسب تر به نظر می رسد. بنابراین کسانیکه هیچگونه آشنایی با برنامه نویسی ندارند ابتدا باید این دوره را آموزش ببینند و پس از اتمام آن زبان برنامه نویسی مورد علاقه خود را انتخاب نمایند.
انتخاب زبان برنامه نویسی
بسیاری از افراد در انتخاب زبان برنامه نویسی دچار مشکل می شوند. اینخاب زبانی که مبتنی بر علایق شما باشد بسیار مهم است. برنامه نویسی به گرایش های زیر تقسیم می شود:
Desktop Application
Web Application
Mobile Application
Web Design
که هر یک از این گرایش ها نیازمند یادگیری یک یا چند زبان برنامه نویسی هستند.
Desktop Application
برنامه نویسی دسکتاپ در واقع تولید نرم افزارهایی است که برای اجرا نیاز به نصب شدن روی سیستم عامل دارند، مانند نرم افزارهای انبار داری، حسابداری، اتوماسیون های اداری و … یک برنامه نویس Desktop برای ایجاد این نوع برنامه ها می تواند از بین تکنولوژی های Java و.Net یک مورد انتخاب کند اما برای سهولت و تسریع فرآیند آموزش .NET توصیه می شود. برای یادگیری مجموعه .NET می توان بین Visual Basic و C# یک زبان برنامه نویسی را انتخاب کرد که در حال حاضر زبان C# بازار کار مناسب تری دارد.
Web Application
اگر قصد دارید وارد بازار کار برنامه نویسی وب شوید ابتدا باید مشخص کنید که از چه تکنولوژی استفاده خواهید کرد. برترین ها در حوزه برنامه نویسی وب PHP و ASP.NET هستند. گمانه زنی برای یافتن بهترین گزینه مشغله بسیاری از افراد شده اما یکی از مزایای ASP.NET نسبت به PHP استفاده از زبان C# است که امکان تولید برنامه های دسکتاپ را نیز فراهم می کند.در کنار PHP و ASP.NET علاوه بر آشنایی با HTML و CSS و JavaScript باید با بانک های اطلاعاتی نیز آشنا شوید، معمولاً برنامه نویسان PHP از بانک اطلاعاتی MySQL و برنامه نویسان ASP.NET از بانک اطلاعاتی SQL Server استفاده می کنند.
Mobile Application
برنامه های موبایل مبتنی بر چندین پلتفرم مختلف نوشته می شوند. برای مثال برای Android شما می بایست حتماً زبان برنامه نویسی جاوا را یاد بگیرید. نوشتن برنامه های Android شدیداً وابسته به زبان جاوا هستند. البته فریمورک های دیگری نیز وجود دارند مانند Ionic یا Apache Cordova و همینطور Xamarin که بوسیله آن ها می توانید برنامه هایی برای Android بنویسید. اما برنامه های Android به صورت مستقیم با زبان جاوا نوشته می شوند که اصطلاحاً به آن ها برنامه های Native می گویند. برای برنامه های IOS، شما باید با Swift که رابطه مستقیمی با زبان Objective-C دارد آشنا باشد. یا برای برنامه های Windows Phone امکان نوشتن برنامه ها با زبان سی شارپ یا HTML و CSS و JavaScript وجود دارد.
Web Design
شاید برای افراد مبتدی تفاوت برنامه نویسی و طراحی وب مشخص نباشد. طراح وب کسی است که قالب یک سایت را طراحی می کند، یعنی ظاهر سایت که کاربر نهایی با آن سر و کار دارد. اما برنامه نویس وب، شخصی است که کد مربوط به یک سایت را می نویسید (البته در مقاله های بعدی در خصوص طراحی وب کامل تر توضیح خواهیم داد). یک طراح وب باید با موارد زیر آشنایی داشته باشد:
HTML
CSS
Bootstrap
Less & Sass
JavaScript
jQuery
Ajax
اکنون که با شاخه های مختلف برنامه نویسی آشنا شده اید در ادامه به معرفی زبانهای برنامه نویسی می پردازیم.
Java
یک زبان برنامه نویسی چند منظوره است که به کمک آن می توان برای ویندوز، مک، لینوکس، اندروید و وب برنامه نویسی کرد. جاوا یک زبان برنامه نویسیِ شیءگرا است و در سال ۲۰۱۵ میلادی جاوا محبوب ترین زبان نزد برنامه نویسان جهان شناخته شد. این زبان شبیه به ++C است اما مدل شیءگرایی آسان تری دارد و از قابلیت های سطح پایین کمتری پشتیبانی می کند. یکی از قابلیت های بنیادین جاوا این است که مدیریت حافظه را بطور خودکار انجام می دهد. ضریب اطمینان عملکرد برنامه های نوشته شده به این زبان نسبت به زبانهای نسل اول C بالا است. برنامه های جاوا به صورت بایت کد (کامپایل) می شوند و توسط JVM (ماشین مجازی جاوا) به کدهای ماشین تبدیل و اجرا می شوند. در صورت وجود JVM مانند سایر زبانهای مبتنی بر آن که وابسته به سیستم عامل خاصی نیستند برنامه های نوشته شده به زبان جاوا بر روی هر نوع سیستم عامل و هرگونه وسیله ی الکترونیکی قابل اجرا می باشند.
طبق آخرین آمار انجمن برنامه نویسان TIOBE ، زبان برنامه نویسی جاوا به لحاظ کارایی و استفاده ، دارای بالاترین رنکینگ در سرتا سر دنیاست، یعنی رتبه اول را از آن خود نموده است. جاوا اصلی ترین زبانی است که گوگل برای توسعه برنامه های اندرویدی از آن استفاده می کند.
C#
سی شارپ یک زبان برنامه نویسی شیء گراست، که توسط شرکت مایکروسافت ساخته شده است. از این برنامه می توان برای ساخت برنامه های تحت ویندوز، تحت وب، وب سرویس ها، برنامه های موبایل و بازی ها استفاده کرد. سی شارپ تنها زبانی است که مخصوص دانت فریم ورک طراحی گردیده و از کتابخانه کلاس دانت که شامل مجموعه بزرگی از اجزاء از قبل ساخته شده است، استفاده می کند. سی شارپ یک برنامه بسیار قدرتمند و شیء گراست و با آن می توان برنامه هایی با قابلیت مدیریت بیشتر ایجاد کرد و همچنین ساختار این زبان نسبت به زبانهای دیگر بسیار آسان و قابل فهم است. لازم به ذکر است در کنار یادگیری این زبان برنامه نویسی، یادگیری بانک های اطلاعاتی مانند SQL Server نیز الزامی است.
Python
پایتون یک زبان برنامه نویسی شی گرا، سطح بالا، مفسر و متن باز است. این زبان برای اپلیکیشن های دسکتاپ و تحت وب مورد استفاده قرار می گیرد به همین دلیل قادر هستید بسیاری از پروژه ها را با کمک آن پیش ببرید. پایتون یک زبان اسکریپتی و بسیار قدرتمند و گسترده می باشد که این روزها می توان آثاری از نفوذ آن را تقریبا همه جا مشاهده کرد. پایتون مدل های مختلف برنامه نویسی (از جمله شیء گرا و برنامه نویسی دستوری و تابع محور) را پشتیبانی می کند و برای مشخص کردن نوع متغییرها از یک سامانه پویا استفاده می کند.
Android
یک سیستم عامل همراه است که گوگل برای تلفن های همراه و تبلت ها عرضه می کند و با همکاری ده ها شرکت بر روی دستگاه های مبتنی بر اندروید قرار می دهد. اندروید بر پایه هسته لینوکس ساخته شده است و در بین سیستم عامل های همراه بیشترین استفاده را دارد. در واقع آندروید بستری را فراهم می کند تا برنامه نویسان بتوانند هرچه سریعتر و بهتر برنامه هایی بسازند که از تمام ویژگی های یک گوشی هوشمند استفاده کند. آندروید به معنای واقعی “ باز” (Open) است، یعنی برنامه نویس می تواند از تمام قدرت یک تلفن همراه استفاده کند. آندروید امکان استفاده از توابع داخلی گوشی موبایل همچون شماره گیری، فرستادن SMS یا استفاده از دوربین گوشی را به برنامه نویسان می دهد تا بتوانند اپلیکیشن های قدرتمند و کاربردی برای کاربران بسازند. همان طور که قبلاً ذکر شده بود جهت یادگیری دوره اندروید ابتدا باید دوره جاوا را آموخت.
PHP
یک زبان برنامه نویسیِ شیءگرا است که برای طراحی وب توسعه یافته است، اما می توان از آن به عنوان یک زبان عمومی استفاده کرد. پی اچ پی زبان مختص وب است و فقط می تواند توسط توسعه دهندگان وب مورد استفاده قرار گیرد. کدهای پی اچ پی توسط یک وب سرور که نرم افزار پی اچ پی روی آن نصب شده است، تفسیر می شود.
زبان PHP امکان استفاده از انواع مختلفی از پایگاه داده را از جمله MYSQL، SqlLite، Oracle، IBMDB2، Microsoft SQL Server و … را با دستورهایی ساده فراهم می سازد البته پر کاربرد ترین بانک اطلاعاتی آن MySQL می باشد. پی اچ پی روی بیشتر سیستم عامل های معروف از جمله: ویندوز، لینوکس، یونیکس، مکینتاش و با اغلب سرورهای معروف قابل اجراست.
کلام آخر
یادگیری یک زبان برنامه نویسی به تنهایی از شما یک برنامه نویسی حرفه ای نخواهد ساخت. تبدیل شدن به یک برنامه نویس حرفه ای نیازمند تلاش بسیار است. یک زبان برنامه نویسی چیزی بیشتر از چند کلمه کلیدی نیست. اما یادگیری این کلمات کلیدی به تنهایی کمکی به شما نمی کند. شما باید بتوانید یک مشکل را با کد نویسی حل کنید که لازمه آن آشنایی با الگوریتم های برنامه نویسی است. ذهن شما باید به ذهنی تبدیل شود که با مشاهده مشکل به سرعت راهکاری را برای آن تولید کند واین موضوع تنها با تمرین، نوشتن ده ها برنامه مختلف و آموزش پله به پله زبان های برنامه نویسی برای شما حاصل می شود. در ابتدا شما به شدت در مورد الگوریتم ها با چالش روبرو خواهید شد. اما پس از گذشت مدتی، ذهن شما برای نوشتن الگوریتم ها آماده می شود و حتی برای مشکلاتی که برای شما جدید است، به راحتی و به سرعت می توانید راهکار ایجاد کنید.