با توجه به امکانات مشترک و فراوانی که بیشتر گوشی های امروزی دارا هستند، (مانند امکان عکاسی و فیلمبرداری، پخش صوت و تصویر، ضبط صدا، منشی تلفنی و…) شاید بتوان اصلی ترین تمایز آنها را در سیستم عامل آنها دانست. در یک دسته بندی کلی گوشی های تلفن همراه یا دارای سیستم عامل هستند و یا نیستند. که در صورت نداشتن سیستم عامل به احتمال زیاد دارای یک Platform می باشند. پس می توان گوشی های تلفن همراه را در دو گروه زیر قرار داد:

۱) دارای سیستم عامل
۲) فاقد سیستم عامل

گوشی هایی که در زیر گروه اول قرار می گیرند، دارای سیستم عامل منحصر به فرد خود بوده و معمولا از نسخه ها (Version) مختلف سیستم عامل بهره می برند.

 تا زمان نگارش این مقاله یعنی اواسط سال ۲۰۰۸، در یک دسته بندی کلی ۴ بخش در گروه اول قرار دارد:

۱) Symbion
Windows Mobile (2
Palm (۳
Linux (۴

 در گروه بعدی که شامل گوشی هایی فاقد سیستم عامل است، می توان گوشی های تلفن همراهی را قرار داد که در یکی از دو زیر گروه ذیل قرار دارند.

۱) Java Platform
Black Berry Platform (۲

 ● Symbion:

گوشی های تلفن همراهی که در این گروه قرار دارند عمدتا در چهار گروه قرار می گیرند:
۱) اسمارت فون های سری ۶۰
۲) اسمارت فون های سری ۸۰
۳) اسمارت فون های سری ۹۰
۴) اسمارت فون های سری UIQ

● Windows Mobile:
گوشی هایی که در این گروه قرار می گیرند شامل Windows Mobile برای Pocket PC و Windows Mobile برای Smart Phone می باشد. شرکت های زیادی در زمینه ساخت گوشی های سازگار با Windows مشغول به فعالیت هستند.

● Palm:
شرکت پالم از نخستین شرکت هایی است که در زمینه ساخت PDA فعالیت می کرد، اما پس از روی کار آمدن شرکت مایکروسافت و تولید Pocket PC ها از سوی این شرکت، بازار Palm کساد شد و کاربران به سمت محصول جدید مایکروسافت تغییر سلیقه دادند.

● Linux:
یکی از شرکت هایی که بیشترین گوشی های خود را سازگار با این سیستم عامل تولید می کند، شرکت موتورولا است که با همکاری شرکت Sun گوشی های خود را روانه بازار می کند. به اعتقاد برخی از کارشناسان دلیل تمایل موتورولا به Linux نسخه های آزاد این سیستم عامل است که هزینه کمتری را بر دوش موتورولا خواهد گذاشت.

 
در گروه دوم گوشی هایی قرار دارند که فاقد سیستم عامل هستند. این دسته از گوشی ها را می توان به دو گروه زیر تقسیم کرد:

● Java:
این قبیل از گوشی ها به دلیل استفاده از یک Platform ساده ،قابلیت پشتیبانی نرم افزاری را ندارند. گوشی هایی که براساس Java Platform طراحی شدند، بیشترین فراوانی را در بین گوشی ها دارا هستند.

● Black Berry:
این نوع از Platform بیشتر در کشورهای اروپایی و امریکایی کاربرد دارد. تعداد گوشی های موبایل موجود در بازار ایران که براساس این Platform طراحی شده اند بسیار کم است.

 ● تاریخچه سیستم عامل Palm:
این سیستم عامل توسط Jeff How kins برای استفاده در PDA طراحی و پیاده سازی شده بود. پس از گذشت چندین سال از طراحی این سیستم عامل و ارتقا یافتن آن شرکت سازنده آن به دو بخش سیستم عامل و سخت افزار تجزیه شد که هر کدام مسئول توسعه و طراحی محصولات جدید در حیطه کار خود شدند.

سیستم عامل پالم برای اولین بار در سال ۱۹۹۸ به عنوان سیستم عامل اولین دستگاه PDA موسوم به Palm Pilot مورد استفاده قرار گرفت. نسخه های اولیه و ۱۶ بیتی این سیستم عامل، خانواده پردازنده های موتورولا با نام تجاری Drayon Ball را پشتیبانی می کند. برای پشتیبانی از کاربردهای امروزی تلفن های همراه نیز نگارش ۳۲ بیتی این سیستم عامل با نام تجاری Palm5.Q با پردازنده های قوی طراحی شده است.

 این سیستم عامل به دلیل سادگی، سرعت بالایی دارد و اکثر کاربران بدون داشتن هیچ مشکلی از آن استفاده می کنند. سیستم عامل Palm پرمصرف ترین سیستم عامل در کشور امریکاست. Palm OS از نسخه ۳ به بعد دچار تحولات عمیق شد. به عنوان نمونه پشتیبانی از صفحات رنگی، سیستم شناخت دست خط و… به آن اضافه شد. هم اکنون اکثر دستگاه های Palm مجهز به یکی از دو نسخه Cobalt و یا Garnet می باشند.

● مزایای سیستم عامل پالم:

۱) فراوانی نرم افزار:
بسیاری از شرکت هایی که حق استفاده از پالم را خریداری کرده اند، نرم افزارهای تولیدی خودشان را روی سیستم اضافه می کنند. در حدود بیست هزار نرم افزار مختلف را می توان یافت که روی پالم قابل نصب است.

۲) ارتباط با رایانه:
امکان تبادل اطلاعات با رایانه های شخصی (PC) در این نسخه از سیستم عامل به راحتی در نظر گرفته شده است و شما می توانید مدیریت اطلاعات خود را نیز در رایانه بر عهده بگیرید و به علاوه همواره یک نسخه پشتیبان از اطلاعات خود داشته باشید.

۳) سهولت در استفاده:
سیستم عامل پالم به گونه ای طراحی شده است که به شکل راحتی به شما امکان کار کردن را می دهد و شما می توانید به سرعت کارهای خود را انجام دهید.

۴) امنیت:
در سیستم عامل Palm با طراحی یک کلمه و رمز عبور می توانید اطلاعات را غیرقابل دسترس کنید.

۵) اشتراک اطلاعات:
به راحتی می توانید اطلاعات خود را به دستگاه های دیگر فرستاده و آنها را در اختیار دوستان خود قرار دهید.

۶) تنوع در سخت افزار:
با توجه به وجود سلیقه های مختلف کاربران می توان طیف گسترده ای از سخت افزارهای متفاوت را که با سیستم عامل پالم نیز سازگاری دارند شناسایی و مورد بهره برداری قرار داد.

۷) ارتباط بی سیم:
برای اتصال به سایر دستگاه ها، ابزارهایی مانند مودم های کابلی، WiFi، بلوتوث، و … در آن تهیه شده است.

۸) برنامه های کاربردی:
برنامه های کاربردی بسیاری مانند تقویم، دفتر یادداشت، دفترچه تلفن، Email و … در Palm OS طراحی شده است.

۹) سیستم عامل جمع و جور:
این سیستم عامل به طور مشخص همه نیازهای یک دستیار شخصی (PDA) را برآورده خواهد کرد. لذا شما می توانید از این سیستم عامل هم روی PDA و هم روی اسمارت فون خود نیز بهره بگیرید.