SMTP معمولا از پورت ۲۵ برای ارسال نامه‌ها استفاده می‌کند. POP3 رایج‌ترین پروتکل استاندارد برای دریافت نامه‌ها به‌شمار می‌آید که از پورت ۱۱۰ برای دریافت نامه استفاده می‌کند. در کنار این پروتکل IMAP هم وجود دارد. SMTP در واقع پروتکلی است که جهت انتقال پست الکترونیکی استفاده می‌شود. این پروتکل استاندارد اینترنتی برای ارسال پست الکترونیکی در میان پروتکل‌های شبکه‌ است. این تعریف جز تعاریف اولیه SMTP در علم شبکه بود و آخرین تعریف و نسخه به‌روزرسانی شده آن SMTP گسترش یافته (ESMTP) را شامل می‌شود. امروزه این پروتکل به طور گسترده استفاده می‌شود.
تعداد زیادی سرور SMTP به صورت رایگان وجود دارد که می‌توان به خوبی از آنها استفاده کرد.

SMTP توسط RFC 821 تعریف گردید و در RFC 5321 به روز آوری شده است که همان  SMTP پیشرفته می باشد که امروزه بسیار مورد استفاده قرار می گیرد این نوع از پورت شماره ی ۵۸۷ برای ارسال ایمیل استفاده می کند. اتصالات SMTP توسط SSL امن می شوند که این پروتکل  به شکل  SMTPs  تغییر می یابد.
SMTP یک پروتکل ویژه انتقال پست الکترونیکی است. به عبارت ساده‌تر، سرور SMTP، مانند وب سرور ،  یک رایانه است که مانند مسیریاب عمل می‌کند. هنگامی که پیام‌های پست الکترونیکی را از کاربران دریافت می‌کند آنها را به گیرندگان مورد نظر می‌فرستند. سرورهای SMTP از پروتکل‌های ساده انتقال پست الکترونیکی یا برنامه ارسال پست الکترونیکی یونیکس استفاده می‌کنند. اغلب پیام‌ها باید از میان سرورهای مختلفی عبور کنند تا به مقصدشان برسند.
قبل از برقراری ارتباط با افراد از طریق پست الکترونیکی لازم است دستوراتی برای تنظیم و آزمایش سرور SMTP و همچنین تغییراتی را در ISS اعمال کنید.

تنظیمات سرور SMTP

شما با استفاده از مراحل زیر می‌توانید خدمات سرویس SMTP نصب‌شده روی سیستم‌تان را فعال کنید. برای نصب خدمات SMTP به منوی start بروید و روی کنترل پنل کلیک کنید.
سپس روی «Add or Remove Programs» کلیک کنید.
در قسمت سمت چپ روی گزینه «Add/Remove Windows Components» کلیک کنید.
در محتوای فهرست گزینه «Application Server» را خواهید دید روی Application Server سپس روی Details کلیک کنید.
در این فهرست شما (IIS) را می‌بینید پس از کلیک روی آن، Details را کلیک کنید.
در زیر منوهای (IIS) گزینه SMTP را انتخاب و سپس ok را کلیک کنید. حال با انتخاب گزینه Next به مرحله بعد بروید. البته ممکن است لازم باشد که ویندوز سرور ۲۰۰۳ یا مسیر نصب شبکه را دنبال کنید. در آخر روی Finish کلیک کنید.

دستورات ابتدایی  SMTP :

پس از نصب سرویس SMTP ، این سرور به طور پیش فرض فعال می‌شود. ذخیره پیام در LocalDrive:InetpubMailroot واقع شده است. اگر برای اولین بار می‌خواهید تنظیمات مربوط به سرور مجازی SMTP یا تنظیمات کامپوننت های آن‌را پیکربندی کنید آشنایی با دستورات سرورSMTP لازم است. برخی از این دستورات عبارتند از:
HELO / EHLO: این دستوری جهت شناساندن  فرستنده (client) به سرور SMTP است.
MAIL FROM: محل آدرس پست الکترونیکی فرستنده را مشخص می‌کند.
RCPT TO: با استفاده از این دستور آدرس گیرندگان پست الکترونیکی مشخص می‌شود.
DATA: شامل داده‌های واقعی (بدنه متن، ضمیمه و…) است.
(RSET (RESET: این دستور مشخص‌کننده تراکنش پست الکترونیکی جاری، ارسال شده یا به‌طور غیرعادی خاتمه یافته است.
( VRFY (VERIFY: این دستور  جهت تایید کاربر استفاده می شود.
HELP: با این دستور سرور اطلاعات کمکی را به فرستنده ارسال می‌کند.
QUIT: این دستور به این معنی است که سرور فضای تخصیص داده‌شده به آن را آزاد می کند.
SMTP رایگان
تعدادی سرور SMTP رایگان برای ارسال پست الکترونیکی به‌طور مستقیم وجود دارد. بیشتر این برنامه‌ها کار پشتیبانی را انجام می‌دهند، برنامه‌های پست الکترونیکی مانند Outlook Express و Eudora از جمله این برنامه‌هاست که در مقایسه با Outlook Express ساده‌تر می باشد. امروزه یکی از سرورهای SMTP رایج، سرور SMTP جی‌میل است.
سرور SMTP حتی برای مواقعی که در مکان‌های عمومی به اینترنت دسترسی دارید، یا مجبور به ارسال پست الکترونیکی حجیمی هستید بهترین گزینه است زیرا این سرور، امنیت و پوشیدگی اطلاعات را تضمین می‌کند. GSM سرور نیز یکی دیگر از این سرویس های رایگان است .

برخی ویژگی های SMTP  

برخی توابع ارسال ایمیل را پشتیبانی نمی کند .

مسائل امنیتی مشخص شده در X.400 در smtp رعایت نمی شود.

این پروتکل بسیار ساده می باشد.

از دیگر محدودیت های این پروتکل این است که تنها برای ارسال ایمیل استفاده می شود و توانایی دریافت آنها را ندارد.به علاوه  استفاده از آن بستگی به تنظیمات ISP و یا شبکه دارد.در مقابل آن مهمترین مزیت IMAP سرعت آن است و تنها با یک درخواست کوچک ایمیل ها دانلود می شوند. SMTP جهت رساندن ایمیل به سرور گیرنده از MTA (mail transfer agent) استفاده می کند.